Hooglanderveen

Gezicht op Hooglanderveen (ca. 1930)

Tot 1974 behoorde Hooglanderveen tot de gemeente Hoogland. In dat jaar werd Hoogland toegevoegd aan Amersfoort en maakte ook Hooglanderveen deel uit van de stad. De naam zegt het al: Hooglanderveen was vroeger veengrond bij het Hoge land. Vanaf de 13e eeuw werd dit aanvankelijk onbewoonbare gebied langzamerhand ontgonnen. Het ontwikkelde zich door turfwinning en droogmaking tot woon- en agrarisch gebied. De boeren van het Hoge land gebruikten het als meent of marke, dat wil zeggen: gemeenschappelijke grond om schapen te laten weiden en voor hakhout. De straatnaam Bombiezen herinnert aan de naam van een ondiepe plas in de omgeving, die ontstond na turfwinning en vol stond met biezen. Later werd dit moeras gedempt met huisvuil uit Hoogland.

Tot ongeveer 1900 bestond Hooglanderveen uit verspreid liggende boerderijen en arbeiderswoningen. De Keut was de naam van zo’n boerderijtje uit 1700: een keuterstede. Zulke boeren werden ook wel keuterboeren genoemd. De Hooglanderveense carnavalsvereniging noemt zich ook De Keuters en viert het jaarlijkse feest in ’t Turfgat.

Doordat in 1898 in Hooglanderveen een stationnetje werd geopend op de spoorlijn Amersfoort-Zwolle werd het dorp beter bereikbaar en kwamen er meer mensen wonen.

In 1918 werd de Sint-Josephkerk geopend; de blikvanger van het dorp. De Brenninckmeijerlaan herinnert nog aan de bouwpastoor die hiertoe het initiatief had genomen. Eigenlijk werd Hooglanderveen toen pas een echt dorp met een eigen kerk en begraafplaats en met een dorpshuis.

Door de stadsuitbreidingen in Kattenbroek en Nieuwland was Hooglanderveen bang om opgeslokt te worden door de grote stad. De Belangenvereniging Hooglanderveen heeft ervoor geijverd dat  - ook nu het dorp tegen Vathorst aan ligt -  het landelijke karakter behouden is gebleven. Het is als het ware ‘een dorp in de stad’ geworden. Hooglanderveen telt momenteel zo’n 4000 inwoners. Ter vergelijking: Vathorst heeft nu ongeveer 18000 inwoners en dat aantal zal de komende tijd verder toenemen.