Hoogland

De St. Martinuskerk

Hoogland, oftewel ‘het Hogeland’ ligt op hoog gelegen zandgrond in het noorden van de Gelderse Vallei. Vóór 1798 was Hoogland verdeeld in twee gerechten, Hoogland en Emiclaer. Dat waren gebieden met een eigen bestuur en rechtspraak. De gemeente Hoogland is ontstaan, doordat in 1811 deze gerechten werden samengevoegd. In 1822 werden de grenzen van Hoogland definitief vastgesteld. Zo werd Hoogland begrensd door Nijkerk, Hoevelaken, Amersfoort, Soest en Baarn.

In 1840 woonden er ongeveer 2000 mensen. De gemeente Hoogland bestond destijds uit een dorpje Den Ham en een aantal buurtschappen: Emiclaer, Coelhorst, Zeldert, Langenoord (waar nu de St. Martinuskerk staat), Den Hoef, Liendert en Hooglanderveen (wat toen nog geen dorp was, maar niet meer dan een aantal verspreid staande boerderijen).

In 1857 werden de buurgemeenten Duist, De Haar en Zevenhuizen opgeheven en grotendeels aan Hoogland toegevoegd.

In het begin van de 20e eeuw nam het aantal inwoners van Hoogland snel toe, vooral in buurtschappen De Ham, Langenoord en Hooglanderveen. Momenteel telt Hoogland bijna 11.000 inwoners.

Eind jaren ’60 hoorden de Hooglanders, dat hun dorp binnen afzienbare tijd door Amersfoort geannexeerd zou worden. Daartegen kwamen de Hooglanders massaal in opstand. ‘Handen af van Hoogland’ was de leus. Maar dit verzet hielp niet. Op 1 januari 1974 werd Hoogland aan Amersfoort toebedeeld. De buurtschappen De Haar, Duist en Zevenhuizen kwamen bij  Bunschoten. Thans heeft het westelijk deel van Hoogland de sfeer van vroeger enigszins behouden door de ‘groene grens’ aan de Bunschoterstraat. In het oosten en het noorden echter heeft agrarische grond plaats gemaakt voor woningbouw in Kattenbroek en Zielhorst.

Echte Hooglanders kunnen nog steeds niet verkroppen, dat zij hun gemeentelijke zelfstandigheid hebben verloren. Op de hoek van de Zevenhuizerstraat en de Sportlaan is daarom een annexatiemonument geplaatst: een grafsteen met daarop de tekst: ‘Wij hebben geworsteld, maar zijn niet meer boven gekomen’. Elk jaar op Oudejaarsdag wordt daar een plechtigheid gehouden met een toespraak over het ‘snode beleid’ van Amersfoort en een kranslegging. Deze plechtigheid wordt afgesloten met het zingen van het Hooglandse volkslied.