Amersfoort pelgrimsstad


Een paneel, waarop te zien is, dat in 1444 het Mariabeeldje bij de Kamp uit het water wordt gehaald. De toren die pas veel later gebouwd is, staat er ook al op.

Dit paneel bevindt zich momenteel in de Oud-Katholieke kerk op ’t Zand.


Het is 1340. Amersfoort met veel houten huizen staat in brand. Ook de Joriskerk wordt deels verwoest. Maar als door een wonder wordt de heilige hostie ongeschonden uit de brandende kerk gered. Dit nieuws verspreidt zich snel en er komen pelgrims naar Amersfoort.

Veertig jaar later heeft de Joriskerk weer iets bijzonders: een takje uit de doornenkroon van Christus. Dit wordt een aantal keren per jaar in een prachtige schrijn aan het volk getoond. Wie daar aanwezig is verdient een aflaat. Een garantiebewijs, dat je na je dood zeven jaar en veertig dagen korter in het vagevuur hoeft door te brengen. Ook op deze relikwie komen veel pelgrims af, wat de stad een flinke economische stimulans geeft.

In 1444 krijgt de Joriskerk echter concurrentie van het Mariamirakel. Een meisje zal in Amersfoort intreden in het klooster. Als geschenk heeft zij een eenvoudig Mariabeeldje van haar ouders meegekregen. Maar zij schaamt zich voor zo’n armetierig cadeautje en ze gooit het in de bevroren beek bij de Kamp. Daar wordt het enkele dagen later gevonden door een vrouw die droomde, dat daar een Mariabeeldje tussen het ijs moest liggen. Kaarsen die ze erbij zet branden langer dan normaal en uiteindelijk wordt het beeldje in de St. Joostenkapel geplaatst, die daarna Onze Lieve Vrouwekapel zal heten. Gebeden worden verhoord, zieken worden genezen. Ook hier komen veel pelgrims op af, die aflaten kopen en geld in het offerblok gooien. Het wordt uiteindelijk zo’n hoog bedrag, dat in de tweede helft van de 15e eeuw de kapel vergroot kan worden met een hoge toren ernaast (de huidige Onze Lieve Vrouwetoren). Pas in 1579 - als Jan van Nassau, de broer van Willem van Oranje, de stad belegert  - wordt Amersfoort omgevormd van katholieke tot protestantse stad. En dan zijn de pelgrimages definitief voorbij.