Adriaen Anthonisz of Adriaen Anthonisz van Alcmaer (Alkmaar, 1541 - aldaar, 1620) was wiskundige, burgemeester van Alkmaar (1573) en vestingbouwkundige. Anthonisz wordt ook gezien als één van de eerste ingenieurs die volgens de principes van het Oudnederlands vestingstelsel werkte, en de eerste die de principes ook in de praktijk heeft toegepast.

Zijn vader was waagmeester, maar Adriaen werd opgeleid als landmeter. Hij kwam naar de Nederlanden om dienst te doen bij de genie, waarbij hij in de Tachtigjarige Oorlog grote diensten aan het land bewees, bij de veldslagen tegen de Spanjaarden, zowel bij het belegeren en verdedigen van diverse vestingsteden. In 1578 werd hij fortificatiemeester. Door zijn eigen visie op het gebied van fortificaties verwierf hij de eretitel Stercktebouwmeester der Vereenighde Nederlanden. Hij had echter te maken met middeleeuwse stadsmuren en gebrek aan financiële middelen van zijn opdrachtgevers. Ook werd hij benoemd tot Mathemathicus van Oranje. Anthonisz was de eerste Nederlander die het getal π (pi) tot op zes decimalen nauwkeurig wist te definiëren.