Dansen als katten, bijten als wolven

De heksenprocessen van 1591 tot 1595 geven enkele gruwelijke details over het angstbeeld van heksen en de duivel in de zestiende eeuw. In 1591 werd de 15-jarige Maria Volckens verdacht van toverij; zij zou mensen en vee ziek getoverd hebben. Ze werd verhoord en bekende. Haar grootmoeder Neele zou haar gevraagd hebben om de duivel aan te hangen. Dit deed ze en sindsdien was ze getrouwd met de duivel. Ongeveer drie keer per week kwam hij langs om met haar te ‘boeleren’. Onder zijn kleren was hij zwart en koud. Als teken van die verbintenis kreeg ze een ‘trou’. Dit was een zwart stukje krijt waarmee ze kon toveren. Ze bekende dat ze vier mensen en drie koeien ziek getoverd had. Deze bekentenis was voor de rechters het bewijs dat zij waarlijk een heks was! Toch kreeg Maria genade en ze werd verbannen uit Amersfoort. Haar oma Neele en haar moeder Reyer werden naar de Galgenberg gebracht en op de brandstapel geworpen.

De ellende was voor de familie van Maria echter nog niet voorbij. In 1595 begon de narigheid opnieuw. Toen Folkert Dirks – de man van Reyer – had meegeholpen om een lading hooi binnen te halen werd een van de paarden ziek. Folkert werd ervan verdacht het beest ziek te hebben getoverd. Hij werd gedwongen om het dier te zegenen en het paard werd weer beter. Dit was hekserij! Folkert en zijn kinderen werden opgepakt. De 13-jarige Elbert sloeg door. Elbert vertelde, dat hij – samen met een hele groep – had gedanst op de bleek bij Amersfoort, allen in de gedaante van katten. Om kat te worden had de ‘besemrijder’ hen ontkleed en hun voorhoofd ingesmeerd met reuzel.  Ook had de duivel Elbert, zijn vader en zijn broer veranderd in wolven. De duivel was met de wolven weggevlogen door de schoorsteen en had ze naar een weiland gebracht, waar ze twee ossen hadden doodgebeten en het bloed van de dieren hadden gedronken.

Toen kwam Hessel van 14 jaar met zijn bekentenis. Hij vertelde, dat de duivel hem onder de arm had gevat en met hem de schoorsteen was uitgevlogen. Ze vlogen naar de Eem, waar de ‘Rode kater’ woonde. Daar dansten zij samen in haar kamer. Vervolgens had hij samen met de rode kater als wolven het vee nagezeten en doodgebeten.

Diezelfde dag bekende Folkert ook en vertelde, dat hij na de executie van zijn vrouw zo verdrietig was geworden, dat de duivel hem vroeg hem te dienen. Hij kreeg van de duivel een zwart wambuis. Als hij dit aantrok kon hij zich veranderen in een wolf of kat en werd hij verplicht om kwaad te doen.

Als laatste van de familie werd Hendrikje, de 17-jarige dochter aan de tand gevoeld. Zij vertelde, hoe ze als elfjarige zich al aan de duivel had overgegeven. Hij kwam tot haar als mooie man in het fluweel gekleed, maar met klauwen in plaats van handen. Na al deze bekentenissen werd de familie Dirks schuldig verklaard. Zij werden als heksen en weerwolf in 1595 verbrand op het Paardenveld in de stad Utrecht. De zoons van Folkert werden slechts gegeseld. Zo vonden in de Amersfoortse heksenprocessen van 1591 – 1595 tien mensen de dood, Dit was meteen ook de laatste heksenvervolging in Amersfoort.